عموماً عبارت پرتال به معنی دروازه ، درگاه یا مدخل استفاده مي گردد . اما پیاده سازي پرتال در اصل به معنای جمع آوری اطلاعات و سرویسها از منابع مختلف و ایجاد يك نقطه واحد براي دسترسی به آنهاست . در واقع مي توان گفت كه هر پرتال يك فیلتر اختصاصی بر روي اینترنت است و پرتالها با این هدف ایجاد مي شوند كه کاربران اینترنت بتوانند گردش خود در اینترنت را از طریق يك مدخل ساختيافته آغاز كرده و هر گاه كه اراده کنند بدون هیچ مشکلی به نقطه شروع خود بازگردند و علاوه بر آن تعدادی از سرویسهای مورد نیاز خود را نیز از این درگاه دریافت كنند .
در واقع مي توان گفت :
* پرتال فقط يك وب سایت نیست .
* پرتال فقط يك اينترانت اختصاصی نیست .
* پرتال فقط يك اكسترانت اختصاصی نیست .
* پرتال فقط يك پیشخوان اختصاصی براي برنامه های کاربردی تجاری نیست .
* پرتال فقط يك گروه افزار نیست .
* پرتال فقط يك روش مدیریت اطلاعات اختصاصی نیست .
* پرتال فقط يك موتور جستجوی پیشرفته نیست .
پرتال يك واسط کاربر براي همۀ مؤلفه های بالا مي باشد كه براساس مرورگر بوده و قابل اختصاصی شدن است .
كارهايي كه يك پرتال انجام مي دهد :
* ورود را براي عموم امکان پذیر مي سازد (يك سایت عمومی است .)
* داده های ساختيافته و داده های بدون ساختار هر دو را تحت پوشش قرار مي دهد .
* بین اطلاعات موجود از کانالهای مختلف سازگاری و همبستگی ایجاد مي كند .
* امکان پیغام گذاری و ایجاد اطلاعیه یا اخطار را فراهم مي سازد .
* باعث بهینه سازي اتوماتيك مندرجات بر اساس خصوصیات ، مکان ، مرورگر و غیره مي گردد .
* اجتماع سیستمها را ممکن مي سازد .
ویژگیهای پرتال :
o امنیت
o دسترسی به داده های مختلف
o تراكنشها ) (Transactionبصورت الكترونيكي
o جستجو
o مندرجات عمومی(محتویات وسرويسهايي كه عموم ازآن استفاده مي کنند)
o مندرجات خصوصی (محتویات و سرويسهايي كه بصورت خصوصی استفاده مي شوند) .
انواع پرتالها :
o انواع پرتالها با توجه به اهداف
o انواع پرتالها با توجه به سازمان
انواع پرتالها با توجه به اهداف :
* پرتال عمودي
* پرتال افقي
پرتال عمودی :
يك پرتال عمودي اطلاعات متمرکز را برروی يك موضوع خاص براي يك مجموعه خاص از مردم ارائه مي كند . این پرتالها با عنوان پرتال صنعتی نیز شناخته مي شوند .
http://www.mp3.com (music)
http://www.garden.com (gardening)
http://www.itep.ae (IT)
پرتال افقی :
يك پرتال افقی شامل يك گسترﮤ متنوع از موضوعات و عناوین مي باشدكه مورد علاقۀ عموم است . این پرتالها با عنوان mega portal نیز شناخته مي شوند .
Yahoo
Alta vista
Aol
انواع پرتالها با توجه به سازمان :
* پرتالهاي بنگاه یا Intranet
* پرتالهاي E-Business یا Extranet
* پرتالهاي شخصی (WAP)
* پرتالهاي عمومی (Mega)
پرتالهاي بنگاه یا Intranet
اين پرتالها اغلب در دسته پرتالهاي (B2E) Business to Employees مي باشندكه عبارتند از :
o پرتالهاي اطلاعات بنگاه (EIP)
این پرتالها براي پراسسها ، فعالیتها و ارتباطات B2E طراحي شده اند كه دسترسی و پردازش و اشتران اطلاعات ساختار یافته و غير ساختاريافته بنگاهها را بهبود بخشند .
نمونه هايي از پرتالهاي EIP
o پرتالهاي Business Intelligence
o پرتالهاي Business Area
o پرتالهاي افقی
o پرتالهاي Rol
پرتالهاي Business Intelligence
يك پرتال Business Intelligence در واقع يك پرتال بنگاه است كه کاربران را قادر مي سازد كه به اطلاعات وسیعی از پایگاه داده بنگاه دسترسی داشته باشند و گزارشاتی را براي decision-making تولید کنند .
پرتالهاي Business Area
اینگونه پرتالها عملكردها یا پردازش ها و برنامه های کاربردی خاصی را براي بنگاهها پشتیبانی مي کنند . این پرتالها وظیفه دارند كه دسترسی وسیع کارکنان بنگاهها را به اطلاعات ذخیره شده در برنامه های کاربردی خاص بنگاه فراهم کنند . نمونه هايي از این نوع پرتالها :
HR (people soft,Authoria)
ERP (Oracle, SAP)
فروش و بازار يابي (Siebel)
پرتالهاي افقی
توضیح کامل این پرتالها در قسمت انواع پرتالها با توجه به اهداف داده شده ، این پرتال خود دارای انواعی است :
* پرتالهاي هماهنگی بنگاه (ECP)
مکانهای مجازی را بوجود مي آورند كه مردم با هم كار مي کنند .
* پرتالهاي مهارت بنگاه (EEP)
ارتباط برقرار کردن بین مردم را با توجه به تواناييهايشان فراهم مي سازد .
* پرتالهاي دانش بنگاه (EKP)
* مدیریت محتوا
* مدیریت مستندات
پرتالهاي Role
پرتالهاي Role این سه مدل تجاری و شغلی يعني B2B ، B2C , B2E را پشتیبانی مي کنند . پرتالهاي Role براي B2E دسترسي و توانايي شخصی کردن اطلاعات براي کارکنان را مانند خدمات خودشان پشتیبانی مي کنند .
پرتالهاي Role يراي B2E رابطه بین شرکت و مشتريانش را پشتیبانی مي کنند ؛ بدین صورت كه سفارشات و پرداخت صورت حساب ، خدمات و فعالیتها و Work flowها و هماهنگی بین شرکت و مشتريانش را مورد حمایت قرار مي دهد .
پرتالهاي Role براي B2B جریان اطلاعات و فعالیتهای حرفه ای و روالهاي بین شرکت و تهیه كنندگان و شريكان و توزیع كنندگانش را تحت پوشش قرار مي دهد .
پرتالهاي E-Business یا Extranet
پرتالهاي E-Business دارای سه گروه زیر هستند :
o پرتالهاي بنگاه Extended
o پرتالهاي E-Marketplace
o پرتالهاي Asp
پرتالهاي بنگاه Extended
مثالهاي این پرتال عبارتست از :
* (B2C) Business to customer
بنگاه را براي مشتربانش در جهت اهداف سفارش ، پرداخت صورت حساب ، خدمات به مشتریان ، سرویس خودکار و … گسترش مي دهد .
o (B2B) Business to Business
بنگاه را براي تهیه كنندگان و شريكان گسترش مي دهد . درحقیقت B2B رابطه بین اینها را انتقال و گسترش مي دهد .
پرتالهاي E-Marketplace
نمونه هايي از اين نوع پرتال عبارتند از :
o شركت Commerceone.net
o شركت VerticalNet
o شركت Oracle
پرتالهاي Asp
پرتالهاي Asp پرتالهاي B2B ای هستند كه به مشتریان تجاری اجازه مي دهند توانايي آن را داشته باشند كه هم محصولات و هم خدمات را اجاره كنند .
نمونه هايي از اين پرتالها عبارتند از :
Servise port
Sales Force.com
My SAP.com
Oraclesmallbusiness.com
پرتالهاي شخصی (WAP)
دو نمونۀ مهم از این نوع پرتالها عبارتند از :
* پرتالهاي متحرک
پرتالهايي هستند كه با تلفن های وب همراه هستند و یا در PDA های بي سيم و Pager ها یا نظایر آن قراردادند .
* پرتالهاي Appliance
پرتالهايي هستند كه در وسایلی نظیر تلویزیونها (Web TV) و اتومبیلها (Onstar) قرار دارند .
پرتالهاي عمومی (Mega)
معمولاً شرکتهای جدید سراغ اینگونه پرتالها مي روند . شركتهايي كه دارای طیف وسیعی از مخاطبان مي باشند . این پرتالها دارای دو گونه اصلی هستند :
* پرتالهاي Mega
پرتالهاي عمومی چون yahoo ، Google ، AltaVista ، Aol و MSN در این رده قرار مي گیرند .
* پرتالهاي عمودی
تأكيد اینگونه پرتالها روي مخاطبان در يك زمینه خيلي خاص مي باشد .
عناصر يك پرتال
يك پرتال دارای دو گروه از عناصر یا مؤلفه های سازنده مي باشد :
* عناصر تابعي (Functional)
* عناصر تكنيكي (Technical)
عناصر تابعي (Functional)
این عناصر به كاربران اجازه مي دهند كه جستجو کردن ، مدیریت ، دسته بندي کردن ، استفاده از محتوا و برنامه های کاربردی پرتال را انجام دهند . در زیر نمونه هايي از این عناصر آورده شده است :
o Taxonomy
o Directory
o Browse
o Search
عناصرتابعي (Functional)
o مدیریت محتوا
o مدیریت مستندات
o تنظيمات دلخواه كاربران نهايي
o هماهنگی
o هشدار
o ثبت نام
o جديدترينها
o ورود (Login)
o خارج شدن از پرتال (Unsubscribe)
عناصر تكنيكي (Technical)
در مرحله ساخت پرتال از عناصر فني زيادي استفاده مي شود . زيرا در پرتال داده ها از منابع چندگانه داخلي وخارجي آورده مي شوند :
o Applicat
ion server
o Web server
o Data base
o Crawler
o Taxonomy
o Portlet
o Filter ها
o Ndex
o Web service
عناصر تكنيكي (Technical)
o پروفايلهاي كاربران
o سيستم مديريت محتوا
o EAI (مجتمع كننده برنامه هاي كاربردي بنگاه)
o استانداردها و پروتكل ها :
o
XML
o XSL.XS
o DTD.XSD
o WSDL
o SoAP
o UDDI
o WSUI
دوست عزیز سایت پر محتوای خوبی داری . کتابهات خیلی عالی بودند . موفق باشی